Szanowni Państwo w dzisiejszym wpisie chciałbym przybliżyć Państwu problematykę uprawnień jakie przysługują rodzinie zmarłego pracownika. Kolejne wpisy będą dotykały problemów natury prawnej, z którymi mają lub mieli Państwo do czynienia w swoim życiu, a dodatkowo będę chcę dzielił się z Państwem swoim doświadczeniem i wiedzą przy omawianiu orzeczeń oraz nowelizacji dotykających prawa prywatnego.

Śmierć członka rodziny będącego jednocześnie pracownikiem jest niewątpliwą stratą dla najbliższych. Z mocy prawa dochodzi do wygaśnięcia stosunku pracy łączącego pracodawcę ze zmarłym pracownikiem. Mając na uwadze fakt, że stosunek pracy jest stosunkiem o charakterze osobistym, a co za tym idzie następca prawny nie może wstępować w prawa i obowiązki zmarłego pracownika. Należy podkreślić, że na następców prawnych zmarłego pracownika przechodzą prawa o charakterze majątkowym wynikające ze stosunku pracy.

W prawie pracy przy ustaniu stosunku pracy, po stronie pracodawcy i pracownika powstaje szereg uprawnień i obowiązków. Uprawnienia pracownika, odpowiadają obowiązkom pracodawcy. Wiadomym jest, że każdy pracodawca zobowiązany jest do pełnego rozliczenia się z pracownikiem, ze wszystkich świadczeń, które nie zostały wypłacone. Sytuacja zmienia się w przypadku, gdy stosunek pracy wygasa z powodu śmierci pracownika, wtedy pracodawca jest obowiązany do dokonania wszystkich zaległych wpłat na rzecz osób wskazanych w art. 631 § 1 Kodeksu Pracy, we wskazanym przepisie mowa jest o małżonku oraz innych osobach spełniających wymagane warunki do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli takich osób nie będzie, to wtedy prawa majątkowe wchodzą do spadku na zasadach ogólnych.

Odprawa pośmiertna – kilka istotnych informacji.

Najważniejszym uprawnieniem związanym ze śmiercią pracownika jest tzw. odprawa pośmiertna. Niestety muszę Państwa na wstępie zanudzić lekkim teoretyzowaniem, jednak jest ono niezbędne. Odprawa pośmiertna jest jednorazowym świadczeniem majątkowym, które jest wypłacane uprawnionym członkom rodziny zmarłego pracownika. Należy pamiętać, że odprawa pośmiertna przysługuje osobom uprawnionym, nawet wtedy, gdy miała miejsce przerwa w wykonywaniu obowiązków pracowniczych, z powodu:

  • Urlopu,
  • Niezdolności do pracy w czasie choroby,
  • Ciąży oraz urlopu macierzyńskiego.

Warunkiem otrzymania odprawy pośmiertnej jest pozostawanie pracownika w chwili śmierci w stosunku pracy albo pozostawanie byłego pracownika w stosunku ubezpieczenia społecznego i pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, dlatego przerwa w wykonywaniu obowiązków pracowniczych, czy okres pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby nie mają wpływu na wysokość odprawy pośmiertnej. (Jeżeli ktoś z Państwa chciałby doczytać odnośnie ubezpieczenia społecznego, a dokładniej poruszanego powyżej problemu, to odsyłam do art. 7 ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego).

Cały czas wspominam o uprawnionych do odprawy pośmiertnej, jednak kto będzie osobą uprawnioną z tego tytułu?

Prawo do odprawy pośmiertnej mają:

  • Małżonek,
  • Inni członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej po zmarłym pracowniku tj.
    • Dzieci własne,
    • dzieci drugiego małżonka,
    • dzieci przysposobione,
    • przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, rodzice.

Zgodnie z art. 93 Kodeksu Pracy odprawa pośmiertna przysługuje małżonkowi oraz tym spośród wymienionych wyżej osób, które spełniają warunki niezbędne do uzyskania renty – rodzinne określone w art. 68-71 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. Ważne jest również to, że pracodawca ma obowiązek wypłacić wszystkie należne zmarłemu świadczenia nie czekając na sądowe lub notarialne ustalenie kręgu spadkobierców dziedziczących po pracowniku.

Teraz chciałbym skupić się na ważkiej kwestii związanej z omawianym zagadnieniem tj. ile wynosi odprawa pośmiertna? Zgodnie z art. 93 Kodeksu Pracy wysokość odprawy pośmiertnej jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u określonego pracodawcy.

  • Jeżeli staż pracy jest krótszy niż 10 lat, wtedy odprawa pośmiertna będzie miała wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia,
  • Jeżeli staż pracy wynosi co najmniej 10 lat, wtedy odprawa pośmiertna będzie miała wysokość trzymiesięcznego wynagrodzenia,
  • Jeżeli staż pracy wynosi więcej niż 15 lat, wtedy odprawa pośmiertna będzie miała wysokość sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Szanowni Państwo, pragnę przypomnieć o zaliczaniu okresów pracy u różnych pracodawców. Bowiem jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła przez przejście zakładu pracy lub nowy pracodawca jest następcą prawnym poprzedniego pracodawcy.

Nie zapominajmy, że odprawa pośmiertna przysługuje nie tylko rodzinom zmarłych pracowników, ale również rodzinom zmarłych Żołnierzy Zawodowych, Strażników Granicznych etc. Pracodawca nie musi wypłacać odprawy pośmiertnej, gdy ubezpieczył pracownika na życie i rodzina otrzyma odszkodowanie z firmy ubezpieczeniowej. Jeśli jednak jego kwota jest niższa niż wysokość odprawy, musi pokryć tę różnicę.

Szanowni Państwo, mam nadzieję, że problemy związane z odprawą pośmiertną zostały rozwiązane.Tematyka śmierci pracownika będzie z pewnością wielokrotnie powracać w moich wpisach. Jeżeli mają Państwo pytania związane z omawianą kwestią to służę swoim doświadczeniem.